Terug naar overzicht
18 juni 2024

Persbericht: Overheid dreigt opnieuw mensenlevens op spel te zetten bij berucht gasproject TotalEnergies in Mozambique

 

Dit is een gezamenlijk persbericht van Milieudefensie en Both ENDS

Overheid dreigt opnieuw mensenlevens op het spel te zetten bij berucht gasproject Mozambique

Amsterdam, 18 juni - De Nederlandse overheid dreigt opnieuw te blunderen bij het geven van exportsteun voor het omstreden gasproject van TotalEnergies in Cabo Delgado, Mozambique. Dat blijkt uit een analyse van 9000 documenten uit Woo-verzoeken, in opdracht van Milieudefensie en Both ENDS. Anne de Jonghe, Both ENDS: “Bij het afgeven van de exportsteun in 2021 werden kritische geluiden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Dat mag niet meer gebeuren.”

In 2021 besloot Nederland, ondanks grote veiligheidsrisico’s, garant te staan voor werk van baggeraar Van Oord aan het gasproject van TotalEnergies voor een bedrag van 1 miljard euro. De dag voordat Nederland haar handtekening zette voor de exportkredietverzekering, begon een van de grootste terroristische aanvallen uit de geschiedenis: de zogenoemde Palma Attacks leidden tot ruim 1500 slachtoffers. In de provincie Cabo Delgado raakten 800.000 mensen ontheemd. De gaswinning werd tijdelijk stilgelegd, maar staat op het punt te herstarten. Mét hulp van onze regering. 

Maatschappelijke organisaties in Mozambique waarschuwen dat een herstart van het project de kans op nieuwe nieuwe aanvallen vergroot. Atradius DSB is al bezig met de herbeoordeling van de exportkredietverzekering. Maar het proces is opnieuw in nevelen gehuld. Opgevraagde documenten worden niet geleverd, vragen van Kamerleden niet of vaag beantwoord. Er is geen enkele waarborg dat Nederland niet opnieuw de fout in gaat. 

Anne de Jonghe, senior beleidsadviseur Both ENDS: “De Staat en Atradius DSB hebben er alles aan gedaan om groen licht te geven voor dit project. Kritische geluiden werden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Wanneer de Tweede Kamer of maatschappelijke organisaties om meer informatie vragen, wordt er een mistbank opgetrokken. Voor Atradius DSB en de verantwoordelijken bij de ministeries gaat de economie boven de mensen in Mozambique. De overheid dreigt nu haar kans te missen om uit dit omstreden project te stappen.”

Marie-Sol Reindl, inhoudelijk medewerker Milieudefensie: “TotalEnergies en de Mozambikaanse overheid zeggen het conflict en de onveiligheid in de regio aan te pakken door er meer militairen op af te sturen. Daarmee negeren ze de onderliggende oorzaken van het geweld. De opstanden in Cabo Delgado komen voort uit structurele armoede en sociale en politieke ontevredenheid onder de bevolking. Dat de rijkdom uit het gasproject grotendeels wordt weggesluisd uit Mozambique is olie op het vuur van deze onvrede. En onze overheid draagt hieraan bij.” 

 

De belangrijkste bevindingen van het rapport:

  • Het beoordelingsproces van Atradius DSB voor de exportverzekering stuurt aan op goedkeuring. De stakeholders lijken dermate vastberaden om groen licht te krijgen voor het project dat ze voorbijgaan aan de mensenlevens die op het spel staan.
  • Het is tot op de dag van vandaag onduidelijk of en hoe de Nederlandse Staat de afgegeven exportkredietverzekering van 1 miljard euro kan intrekken. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën zeggen dat terugtrekking juridisch onmogelijk is, maar weigeren inzicht te geven in de contractvoorwaarden.
  • De ministeries hadden vooraf serieuze bedenkingen over de veiligheid in het gebied. Na forse druk van TotalEnergies werd de exportkredietverzekering toch goedgekeurd.
  • Atradius DSB en de ministeries deden de veiligheidssituatie in Cabo Delgado beter voor dan die was door zorgwekkende informatie achter te houden. Dit is opmerkelijk, want uit Woo-documenten blijkt dat er binnen Atradius DSB en de ministeries wel zorgen werden uitgesproken. In 2018 bezochten medewerkers van Atradius DSB de projectlocatie. Uit veiligheidsoverwegingen werd besloten alleen over te vliegen met een helikopter, met kogelvrije vesten aan.
  • Het is zeer ongeloofwaardig dat de ministeries niet eerder wisten van de Palma Attacks dan ze openbaar hebben gemaakt. Ze moeten de optie hebben  gehad zich terug te trekken uit het project.
  • De overheid werpt alle denkbare barrières op voor het verkrijgen van informatie over haar betrokkenheid in het project. Het Ministerie van Financiën heeft al voor meer dan 50.000 euro aan boetes gekregen voor vertraging in de afhandeling van Woo-verzoeken. 

 

Laatste wake-up call
Kamerleden blijven hameren op een verbetering van het beoordelingsproces van Atradius DSB, onder andere na een onafhankelijk rapport in opdracht van de Kamer. Het nieuwe rapport van Both ENDS en Milieudefensie is een laatste wake-up call. Het laat zien dat de overheid en Atradius DSB de eerder gemaakte fouten niet voldoende serieus nemen. En dat het totaal onverantwoord is om de exportkredietverzekering onder deze omstandigheden opnieuw goed te keuren.

Meer informatie